Her Şey Kurucudan Geçiyorsa, Hiçbir Şey Geçmeyebilir: Kurucu Bağımlılığından Kurtulma Rehberi
- Halil İbrahim Ordulu
- 24 Eyl
- 5 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 10 Eki
GİRİŞ - Kurucu Bağımlılığı
Girişimlerin ilk dönemleri, hayallerin ve hedeflerin peşinde durmaksızın koşulan heyecanlı bir dönemdir. Bu dönemde kurucunun her kararı alması doğal bir durumdur. Ancak, hizmetiniz veya ürününüzün gelişmesi ve büyümesi ile birlikte bu durum tehlikeli hale gelebilir. "Kurucu bağımlılığı" kavramı, bir girişimin kurucusunun, organizasyonun her yönünü kontrol etme eğilimini ifade eder. Çeşitli sebeplerden dolayı olabilir (güvensizlik, mükemmeliyetçilik vs.).
Kurucu bağımlılığı durumu, hem kurucunun hem de ekibin verimliliğini olumsuz etkileyebilir. Bu yazıda, kurucu bağımlılığının etkilerini, sonuçlarını ve çözüm yollarını detaylandıracağız.
Bölüm 1: Ana Odak
I. Kurucu Üzerindeki Etkiler
Tükenmişlik
Kurucular, sürekli müdahale etme ve çoklu şapka takma hali nedeniyle tükenmişlik yaşayabilirler. Bu durum, bazen mecburiyetten, bazen de her detayı kontrol etme arzusundan kaynaklanabilir. Kurucular, sürekli müdahale etme ve çoklu görev üstlenme durumu nedeniyle tükenmişlik yaşayabilirler. Her kararı kendiniz almak zorunda kaldığınızda veya kendinizi bu duruma sürüklediğinizde, zamanla bu durum fiziksel ve zihinsel sağlığınızı olumsuz etkileyebilir. Uykusuzluk, stres ve yetersiz dinlenme, kurucunun performansını düşürür. Araştırmalara göre, kurucuların %54 ila 87 arasında tükenmişlik yaşadığı belirlenmiştir. Bu oran, alandan alana değişiklik gösterebilir. Her durumda, kurucu bağımlılığından kaynaklanmıyor olabilir; ancak bu sebepler arasında önemli bir yer tuttuğundan, araştırmalar genellenmiştir.
Yalnızlık
Kurucular, stratejik kararları paylaşmadıklarında yalnızlık duygusu yaşayabilir. Bu durum, kurucunun yalnızca kendi bakış açısına dayanarak karar vermesine yol açar. Başlangıçta hızlı karar almak ve denemek önemli bir unsurdur. Ancak belirli aşamalardan sonra, ilgili alanda sizden daha bilgili olabilecek kişilerden - ki bunların çoğu ekibinizdir - geri bildirim almak önemlidir. Ekibin geri bildirimlerini göz ardı etmek, kurucunun yalnız hissetmesine ve karar alma süreçlerinde daha fazla baskı hissetmesine neden olur. Örneğin, yapılan anketlerde, özellikle CEO pozisyonundaki kişilere göre %50 daha fazla olacak şekilde kurucuların yüzde 72'si yalnızlık hissi yaşadıklarını belirtmiştir. Bu his, girişimlerin sürdürülebilirliğine zarar verebilir.
Odak Kaybı
Günlük sorunlar arasında, kurucular vizyonlarını yitirebilirler. Sürekli operasyonel problemlerle veya acil durumlarla ilgilenmek, uzun vadeli hedeflere odaklanmayı güçleştirir. Bu durum, girişimin büyüme potansiyelini kısıtlayabilir. Net bir istatistik veremesek de, bu yaygın bir sorundur. Tüm girişimlerde mutlaka zamanınızı alan meşguliyetler olduğundan, odak kaybı yaşamanız muhtemeldir.
Motivasyon Eksikliği
Kurucunun, vizyon yerine operasyonun merkezine yerleşmesi, motivasyon eksikliğine neden olabilir. Ekibin motivasyonu, kurucunun vizyonunu paylaşmasıyla yükselir. Ancak kurucu sürekli operasyonel detaylarla meşgul olduğunda, bu motivasyon kaybolur. Aynı zamanda sürekli müdahaleler nedeniyle ekibin iş yapma motivasyonu da etkilenir. Sonuç olarak, hem kurucunun hem de ekibin motivasyonu azalır. Bir girişimdeki ekip üyeleri, daha fazla söz hakkına sahip olsalardı, daha yaratıcı olabileceklerini belirtmiştir.
Bölüm 2: Perspektif
II. Ekip Üzerindeki Etkiler
İnisiyatif Eksikliği
Kurucu bağımlılığı, ekipte inisiyatif eksikliğine yol açabilir. Ekip üyeleri, hata yapma özgürlüğü olmadan pasifleşir. Bu durum, yaratıcılığı, ekip dinamizmini ve yeniliği engeller. Ekip, kurucunun onayını beklemek yerine kendi kararlarını alabilmelidir. İnisiyatif genellikle sürece herkesin belirli bir özerklikle katılmasıyla oluşur. Tek taraflı konuşmalar ve yönlendirmeler ne yazık ki bu yapıyı zedeler.
Verimlilik Düşüşü
Her kararın kurucunun onayını gerektirmesi, sistemin etkinliğini azaltır. Ekip üyeleri karar verme sürecinde zorluk yaşadıklarında, zaman kaybederler. Bu durum, girişimin genel verimliliğini olumsuz etkiler.
Yaratıcılığın Körelmesi
Mikro yönetim, yaratıcılığı köreltebilir. Kurucunun her detayı kontrol etmesi, ekip üyelerinin yenilikçi fikirler geliştirmesini zorlaştırır. Ekip, kendi yeteneklerini kullanma fırsatı bulamazsa, girişim yenilikçilikten uzaklaşır.
Yatırımcı Güveninin Azalması
Yatırımcılar, sürdürülebilir sistemlere yatırım yapmayı tercih ederler. Kurucu bağımlılığı, yatırımcıların güvenini sarsabilir. Yatırımcılar, bir girişimin kurucuya bağımlı olmasını riskli görürler ve bu durum, finansman bulmayı zorlaştırabilir. (Özellikle ayrı bir içerikle yatırımcılık konusunu işleyeceğiz.
Bölüm 3: İlham
III. Çözüm Yolları
Strateji
Belirsizliğin çözümü, iyi bir stratejidir. Kurucular, bir yol haritası olmadan ne delegasyon yapabilir ne de kurumsallaşmayı gerçekleştirebilirler. Stratejik netlik, girişimin büyümesi için hayati öneme sahiptir. Kurucular, uzun vadeli hedeflerini belirlemeli ve bu hedeflere ulaşmak için bir plan hazırlamalıdır.
Liderlik yaklaşımı: Kurucunun “neden” ve “ne”yi liderlik etmesi; “nasıl”ı ekibe bırakması.
Kurucu, vizyonu ve stratejiyi tanımlamalıdır: “Neden bu yoldayız?” ve “Ne hedefliyoruz?”
Ancak bu hedefe nasıl ulaşılacağı konusunda detaylara girmek yerine, yöntemi ekibe bırakmak gerekir. Böylece ekip hem daha yaratıcı olur hem de aidiyet duygusu gelişir. Kurucu ise enerjisini uzun vadeli hedeflere ve büyüme stratejisine odaklayabilir.
Delegasyon
Delegasyon, kurucu bağımlılığını azaltmanın en etkili yollarından biridir. RACI, playbook ve SOP gibi araçlar, yetki devrini sistematik hale getirir. Kurucular, ekip üyelerine sorumluluk vererek onların inisiyatif kullanmasını teşvik etmelidir. Bu araçları bilmiyor olsanız bile, ilgili alanlarda hangi kuralların izleneceğine ve nelerin takip edilmesi gerektiğine dair modüller oluşturmak, delegasyonu büyük ölçüde kolaylaştırır. Kime hangi görevi devredebileceğinizi ve ne beklediğinizi bilmek daha da basit hale gelir.
Karar haklarının yeniden yapılandırılması (DARE modeli: Decide, Approve, Recommend, Execute).
Decide (Karar ver) → Stratejik seviyedeki ana kararlar kurucuda kalır.
Approve (Onayla) → Belirli bir alanın sorumlusu, ekip üyelerinden gelen önerileri onaylar.
Recommend (Öner) → Ekip üyeleri veri ve deneyime dayalı öneriler sunar.
Execute (Uygula) → Karar alındığında uygulama sorumluluğu doğrudan ekipte kalır.
Bu model, hem kurucunun yükünü azaltır hem de ekibin inisiyatif almasını teşvik eder.
Kurumsallaşma
Kurumsallaşma genellikle startuplarla ilişkilendirilmese de, tüm girişimlerin nihai hedefi kurumsallaşmaktır. Ancak, artık bu blog yazısının okuyucusu olarak, kurumsal şirketlerin iyi yönlerinin örnek iş modelleri olarak ele alınması gerektiğini biliyoruz. Bu nedenle, girişimimizdeki rollerin, karar mekanizmalarının ve bilgi akışının tanımlı hale gelmesini kurumsallardan aldığımız ilhamla sağlayabiliriz. Kurucular, organizasyon yapısını açık bir şekilde belirlemeli ve ekip üyelerinin rollerini anlamalarına yardımcı olmalıdır. Bu, ekip içindeki belirsizliği azaltır ve verimliliği artırır.
Organizasyon şemasını erişim yerine sorumluluğa göre yeniden yapılandırmak. Birçok girişimde organizasyon şeması, kimin kime “ulaşabileceği” üzerine kuruludur. Ancak sürdürülebilir büyüme için organigramın erişimden ziyade sorumluluk ve hesap verebilirlik temelli inşa edilmesi gerekir. Bu sayede ekip üyeleri, kime raporlayacağını ve hangi kararları kimin alabileceğini bilir. Böylece kurucunun sürekli müdahil olması gerekmez.
Sürekli Geliştirme
Kimse kurucu bağımlılığını tek bir adımla çözemez. Eğer bu konuda önceden bir hazırlık yapılmadıysa, bunun adım adım ilerleyen ve zamanla daha bağımsız bir yapıya dönüşen bir süreç olduğunu bilmeliyiz. Sistem tek seferde kurulmaz; sürekli olarak yinelemeli bir şekilde evrim geçirir. Kurucular, sürekli geliştirme süreçlerine odaklanmalı ve sistemin zamanla nasıl iyileştirileceğini düşünmelidir. Bu durum, hem kurucunun hem de ekibin gelişimine katkı sağlar.
Karar verme, sadece kurucunun değil, tüm ekibin geliştirmesi gereken bir kas gibidir. Bunun için:
Ortak karar alma oturumları düzenlemek,
Post-mortem analizleri yapmak (hatalardan öğrenmek için),
Düzenli olarak öneri istemek ve geri bildirim kültürü oluşturmak, ekibin inisiyatif alma cesaretini artırır. Zamanla ekip, küçük kararlardan büyük stratejik kararlara kadar daha fazla sorumluluk alabilir.
Sonuç
Kurucu bağımlılığından kurtulmak, sadece kurucunun değil tüm ekibin başarısı için hayatidir. Stratejik netlik sağlamak, ekip inisiyatifini artırmak ve sürdürülebilir bir büyüme elde etmek için bu adımlar hayati öneme sahiptir. Girişiminiz büyüdükçe kurucunun rolü de değişmelidir.
“Kurucunun değil, sistemin yönettiği” organizasyonlar, hem kurucunun tükenmesini engeller hem de paydaşlarına sürdürülebilirlik güveni verir. Live-Cell Agency olarak bizlerin geliştirdiği gömülü iş ortaklığı modelleriyle geliştirilen stratejik netlik programlarımız, kurucu bağımlılığını (%20-60 arasında) iyi bir oranda azaltmayı hedefler.
Bugün sormanız gereken soru:
Siz sistemin içindesiniz ama sistem sizin dışınızda çalışıyor mu?
Bağlantılar
🚀 12 Haftalık Stratejik Netlik & Dönüşüm Programı (Kurucular İçin) Kurucu bağımlılığını kırın, sistemleri oturtun, ölçeklenmeye hazır hale gelin.
☕ Stratejinizi Birlikte Netleştirelim 1:1 görüşme planlayın, size özel yol haritası çıkaralım.
🧠 LegalTech Mastermind Topluluğu (Kurucular ve Girişimciler İçin) Sizinle aynı yolda yürüyen kurucularla deneyim paylaşın, birlikte büyüyün. →Topluluğa Katıl
⚖️ LegalTech Türkiye (Avukatlar ve Potansiyel Girişimciler İçin) Hukuk ve teknoloji kesişiminde güncel tartışmalara katılın. Dijitalleşmeyi Öğrenin, Materyallere Erişin → [Yapım Aşamasında]
💡 EasyBusy (Herkes İçin) Girişim hikâyeleri, pratik materyaller ve sistem kurma tüyolarıyla girişimcilik ve dijital dönüşüm konularını keşfedin.
🔗 Ekosisteme özel TÜM FAYDALI KAYNAKLARIMIZ (Tek Link) Yukarıda bahsedilen topluluklara, , LegalTech Atlası Türkiye bültenimize ve sosyal medya hesaplarına ulaşabilmek için bu tek linki ziyaret et:
(Sadece bu linkten ekosisteme tam erişim sağlayabilirsiniz.)
Yorumlar